Quang cảnh Tượng đài “Toàn dân nổi dậy, đoàn kết lập công”. Ảnh: BÁ THI
55 năm trước, vào thời khắc Giao thừa Tết Mậu Thân - 1968, dưới sự lãnh đạo của Đảng, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh, quân và dân ta đồng loạt tiến hành cuộc Tổng tiến công và nổi dậy trên khắp miền Nam; đánh thẳng vào các căn cứ quân sự, cơ quan đầu não, khiến giới cầm quyền Mỹ và ngụy quyền Sài Gòn bàng hoàng, sửng sốt. Đây là cuộc tiến công chiến lược táo bạo, bất ngờ, có quy mô rộng nhất, cường độ mãnh liệt nhất, đều khắp nhất và tầm ảnh hưởng lớn nhất trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của quân và dân ta, tính đến thời điểm đó. Lần đầu tiên, sau nhiều năm tiến hành chiến tranh xâm lược Việt Nam, toàn bộ hệ thống phòng thủ đô thị của Mỹ và chính quyền Sài Gòn bị tiến công, hậu phương, hậu cứ của địch bị rối loạn; khẳng định sức mạnh của lực lượng vũ trang ba thứ quân.
Trong cuộc tiến công chiến lược này, chúng ta không chỉ tiêu diệt nhiều sinh lực và phương tiện chiến tranh của địch, làm phá sản chiến lược “Chiến tranh cục bộ”, mà còn đánh bại ý chí xâm lược của đế quốc Mỹ, buộc đế quốc Mỹ phải xuống thang chiến tranh, chấp nhận ngồi vào bàn đàm phán với ta tại Hội nghị Paris, tạo bước ngoặt quan trọng cho cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.
Trên địa bàn tỉnh à Vinh, cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân - 1968 được Khu 9 chọn làm mục tiêu quan trọng. So sánh tương quan lực lượng giữa ta và địch về quân số thì địch đông hơn ta, trang bị vũ khí hiện đại hơn, hệ thống phòng tuyến, đồn bót dày đặc; về phía ta thì quân số ít nhưng tinh thần chiến đấu dũng cảm, ngoan cường, thông minh, sáng tạo, ý chí giải phóng dân tộc rất cao, cộng với sức mạnh to lớn của lực lượng quần chúng cách mạng.
Quán triệt chỉ thị của Trung ương và Khu ủy Khu 9 là tiêu diệt và làm tan rã đại bộ phận ngụy quân, đánh đổ ngụy quyền các cấp, giành chính quyền về tay Nhân dân, Tỉnh ủy đã vận dụng chủ trương của Khu ủy vào điều kiện cụ thể của tỉnh nhà, chuẩn bị các mặt cho Tổng tiến công và nổi dậy phát động trong toàn dân với khẩu hiệu: “Tất cả cho tiền tuyến, tất cả để chiến thắng”; “Thề quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”; “Tất cả lên đường giải phóng Trà Vinh”,…
Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968, quân và dân Trà Vinh giành được thắng lợi to lớn, chiếm được Dinh tỉnh trưởng, phá khám lớn giải phóng đồng chí, đồng bào bị địch bắt, giam cầm; lần đầu tiên ta tấn công vào sào huyệt địch, khí thế cách mạng dâng cao làm cho tinh thần địch hoang mang “không có nơi nào phòng thủ vững chắc”, “không có nơi nào không có lực lượng cách mạng nổi dậy”, lực lượng quần chúng tham gia hơn 140.000 người, trong đó có hàng trăm chư tăng; ta đã giải phóng hoàn toàn 24 xã, 50 ấp thuộc 36 xã khác và trên 100.000 dân; đánh thiệt hại 2 tiểu đoàn và 6 đại đội của địch, loại khỏi vòng chiến đấu 6.335 tên địch, diệt 40 đồn, bức hàng, bức rút trên 210 đồn bót, thu trên 1.625 súng các loại.
Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy đồng loạt Mậu Thân 1968, quân và dân Trà Vinh đã phát huy mạnh mẽ sức mạnh tổng hợp đồng loạt tấn công và đồng loạt nổi dậy trên toàn tỉnh, từ thị xã đến khắp vùng nông thôn, với tinh thần anh dũng, ý chí kiên cường, khí thế mạnh mẽ và có nhiều sáng tạo. Với những thành tích to lớn đó, Đảng bộ và Nhân dân Trà Vinh được Trung ương phong tặng danh hiệu vẻ vang với tám chữ vàng “Toàn dân nổi dậy, đoàn kết lập công” và Huân chương Thành đồng Tổ quốc.
Phát huy thắng lợi Xuân Mậu Thân năm 1968, Đảng bộ và quân, dân Trà Vinh tiếp tục giành nhiều thắng lợi quan trọng trong những năm tiếp theo như: Trận phá hủy kho hậu cần của địch với 400 khẩu súng của vào đầu tháng 01/1969 tại thị xã Trà Vinh; trận chống càn Lữ đoàn 2 thuộc Sư đoàn 9 bộ binh quân viễn chinh Mỹ đánh vào địa bàn các xã Mỹ Cẩm, Đức Mỹ, Nhị Long, Bình Phú, Đại Phước (huyện Càng Long) và xã Long Đức, thị xã Trà Vinh vào tháng 6/1969, tiêu diệt và làm bị thương 400 tên lĩnh Mỹ (trong đó chết 256 tên, bắn cháy, bắn cháy và làm hư hỏng 5 tàu chiến, bắn rơi 15 máy bay,...), cùng một số trận chống càn khác ở địa bàn các huyện ở Trà Cú, Châu Thành, Duyên Hải, Cầu Ngang,... chỉ trong năm 1969, quân và dân Trà Vinh đã loại khỏi vòng chiến đấu trên 20.000 tên địch (trong đó tiêu diệt 5.985 tên), bắt sống 273 tên, làm bị thương 9.818 tên, làm rã ngũ gần 4.000 tên, tiêu diệt nhiều đơn vị địch (gồm 41 tiểu đội, 25 trung đội, 5 đại đội, 4 đoàn bình định), đánh phá gần 100 đồn bót địch và phá hủy nhiều phương tiện chiến tranh của chúng (gồm 75 xe quân sự, trong đó có 15 xe M.113, 43 máy bay các loại, 9 tàu chiến), thu 700 súng các loại.
Thực hiện chủ trương của Bộ Chính trị về phát động cuộc tiến công chiến lược trên toàn miền Nam vào năm 1972 để tạo ra một thắng lợi mới có tính chất quyết định, đưa cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của Nhân dân ta tiến đến bước giành thắng lợi quyết định. Trên địa bàn Trà Vinh, ta đã tổ chức nhiều trận đánh như: Trận đánh vào Phân chi khu Tiểu Cần, diệt gọn 01 trung đội pháo binh địch, phá hủy 02 khẩu pháo 105 ly, hơn 10 tấn đạn pháo và thuốc nổ, làm thiệt hại nặng Đại đội 139 ngụy; tại Phân chi khu Tập Ngãi, diệt gọn 01 trung đội dân vệ, thu 22 súng, 01 máy HT1; tại Cầu Ngang, Trà Cú, Đại đội 509 bộ đội tỉnh kết hợp với bộ đội địa phương huyện Cầu Ngang và du kích xã, ấp tấn công tiêu diệt đồn Cây Xoài,...
Từ năm 1973 đến 30/4/1975, ta tổ chức nhiều trận đánh địch vi phạm Hiệp định Paris. Đồng thời, chủ động chuẩn bị phương án tổng công kích, tổng khởi nghĩa theo chủ trương của Bộ Chính trị là: “Tiến hành rất khẩn trương và hoàn thành công tác chuẩn bị mọi mặt, tạo điều kiện chín muồi, tiến hành Tổng công kích, Tổng khởi nghĩa, tiêu diệt và làm tan rã ngụy quân, đánh đổ ngụy quyền từ Trung ương đến địa phương, giành chính quyền về tay Nhân dân, giải phóng miền Nam Việt Nam,...”.
Quán triệt sâu sắc tư tưởng chỉ đạo của cấp trên, Tỉnh ủy đã lãnh đạo toàn quân, toàn dân trong tỉnh liên tục tiến công địch trên cả ba mặt trận chính trị, quân sự và binh vận giành nhiều thắng lợi quan trọng. Từ cuối năm 1974 đến tháng 3/1975, quân và dân Trà Vinh đã loại khỏi vòng chiến đấu hàng ngàn tên địch, đánh thiệt hại nhiều đơn vị của địch, gồm: 04 tiểu đoàn, 02 đại đội bảo an, 02 trung đội dân vệ, 42 liên toán và 52 toán lính phòng vệ; đánh sập và đánh hỏng 10 cầu, 9 cống; bắn cháy và bắn hỏng 27 xe quân sự, bắn cháy 8 hải thuyền, bắn rơi 8 máy bay trực thăng,... Đặc biệt, trong Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, Đảng bộ, quân và dân Trà Vinh đã tự lực, tự cường, đồng loạt tiến công vào đầu não ngụy quân, ngụy quyền ở thị xã Trà Vinh và khắp các huyện, xã. Thị xã Trà Vinh được giải phóng vào lúc 11 giờ 30 phút ngày 30/4/1975, cùng lúc với giải phóng Sài Gòn.
Hơn 48 năm sau ngày Trà Vinh được hoàn toàn giải phóng (1975 - 2023), hơn 30 năm tái lập tỉnh (1992 - 2023), Đảng bộ, quân và dân Trà Vinh đã gặt hái những kết quả quan trọng rất đáng tự hào. Với quyết tâm không chịu lùi bước trước khó khăn, thử thách, phát huy truyền thống anh dũng, kiên cường, từ bài học về sức mạnh nội sinh, ý chí tự lực, tự cường, tinh thần đoàn kết giữa Đảng và Nhân dân, đoàn kết dân tộc, tôn giáo đã giúp Đảng bộ và Nhân dân Trà Vinh quy tụ được được sức mạnh tổng hợp, cùng cả nước thực hiện thắng lợi công cuộc đổi mới.
Quy mô nền kinh tế ngày càng được mở rộng. Giá trị tổng sản phẩm nội địa tăng trưởng bình quân 11,5% năm. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực, tỷ trọng giá trị nông - lâm nghiệp - thủy sản từ 77,9% năm 1992 giảm còn 28,64% năm 2023; công nghiệp - xây dựng và dịch vụ từ 22,1% năm 1992 tăng lên 71,36%, vào năm 2023. Đến cuối năm 2023, thu nhập bình quân đầu người đạt 81,75 triệu đồng, gấp hơn 90 lần so năm 1992.
Kinh tế nông nghiệp tăng trưởng, phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa, từng bước hình thành và phát triển các vùng sản xuất nguyên liệu tập trung. Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đạt nhiều kết quả. Đến nay toàn tỉnh có 85/85 xã đạt tiêu chí nông thôn mới, 48 xã đạt nông thôn mới nâng cao; 09/09 huyện, thị xã, thành phố đạt chuẩn và hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới. Công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp có sự phát triển vượt bậc, nhiều công trình lớn, trọng điểm quốc gia đã được triển khai đầu tư, tạo đột phá trong phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Đến cuối năm 2023 tổng giá trị sản xuất đạt trên 33.367 tỷ đồng, gấp gần 120 lần so với năm 1992. Lĩnh vực văn hóa - xã hội có bước phát triển. Sự nghiệp giáo dục được quan tâm tập trung chỉ đạo, đến nay 100% trường học được kiên cố hóa, đã có 149/405 trường đạt chuẩn quốc gia; 106/106 xã, phường, thị trấn đạt chuẩn phổ cập giáo dục trung học phổ thông. Đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục ngày càng nâng cao về chất lượng và số lượng. Công tác bảo vệ và chăm sóc sức khỏe nhân dân có nhiều tiến bộ; 100% xã, phường, thị trấn có trạm y tế và đạt bộ tiêu chí quốc gia về y tế xã; tỉnh đạt 28,45 giường bệnh và 9,6 bác sĩ/vạn dân; đội ngũ bác sĩ có trình độ chuyên khoa I, II ngày càng tăng; tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng dưới 5 tuổi giảm từ 46% năm 1992 xuống còn 4,6% năm 2023; tỷ lệ trẻ được tiêm chủng mở rộng hàng năm đạt từ 98% trở lên. Chương trình giảm nghèo bền vững cũng đạt nhiều kết quả quan trọng. Công tác thực hiện chính sách đối với người có công với cách mạng, chính sách an sinh xã hội, chính sách dân tộc, tôn giáo được thực hiện tốt. An ninh - quốc phòng luôn được giữ vững ổn định; giải quyết kịp thời các vụ việc liên quan đến an ninh, trật tự ngay tại cơ sở, đấu tranh ngăn chặn kịp thời các hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, các loại tội phạm, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội và cuộc sống bình yên của nhân dân.
Tập trung xây dựng Đảng bộ và hệ thống chính trị vững mạnh về mọi mặt. Từ một Đảng bộ còn nhiều ấp, khóm chưa có chi bộ, đến nay số tổ chức cơ sở đảng đã tăng lên gấp 1,5 lần, số đảng viên tăng gấp 5 lần; đội ngũ cán bộ, đảng viên trưởng thành và lớn mạnh. Chất lượng hoạt động của tổ chức cơ sở đảng và đội ngũ đảng viên không ngừng được nâng lên, số lượng tổ chức cơ sở đảng trong sạch, vững mạnh hàng năm đều tăng; tỷ lệ cán bộ trẻ, nữ, dân tộc được bầu vào cấp ủy, hội đồng nhân dân ngày càng nhiều. Bộ máy chính quyền các cấp được củng cố và kiện toàn ngày càng tinh gọn, giảm đầu mối, được cơ cấu lại theo tiêu chuẩn chức danh, vị trí việc làm. Đội ngũ cán bộ, công chức được bổ sung, đào tạo và đào tạo lại để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, lý luận chính trị. Năm 1992, chỉ có gần 1.800 cán bộ, công chức có trình độ đại học, cao đẳng trở lên. Đến nay, 100% cán bộ, công chức, viên chức có trình độ cao đẳng, đại học và sau đại học (Trong đó, Giáo sư 01, Phó Giáo sư 10, tiến sĩ 96, thạc sĩ 1.552, Chuyên khoa I: 359, Chuyên khoa II: 52.) đã góp phần quan trọng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của tỉnh.
Từ những thành tích đó, qua 30 năm tái lập tỉnh, Trà Vinh được Đảng, Nhà nước 02 lần tặng thưởng Huân chương Độc lập hạng Nhất; 02 lần được tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhất; chứng tỏ Đảng bộ và Nhân dân Trà Vinh đã phát huy tốt danh hiệu “Toàn dân nổi dậy, đoàn kết lập công” thời kháng chiến chống Mỹ vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hôm nay.
Hiện nay, Đảng bộ và nhân dân Trà Vinh đang tiến hành sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa tỉnh nhà trong bối cảnh thế giới, trong nước và trong tỉnh vừa có thời cơ vừa có nguy cơ đan xen, đưa đến cho Đảng bộ và Nhân dân tỉnh nhà những cơ hội và thách thức mới. Trong bối cảnh đó, Đảng bộ, quan và dân tỉnh nhà cần phát huy tốt truyền thống “Toàn dân nổi dậy, đoàn kết lập công”, tập trung thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm sau:
Thứ nhất, tiếp tục đổi mới mô hình tăng trưởng, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động sang công nghiệp, thương mại và dịch vụ; nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế.
Đẩy mạnh cơ cấu nông nghiệp, phát triển nông thôn, kinh tế nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới; phát triển nông nghiệp sản xuất hàng hóa lớn, ứng dụng công nghệ cao, thích ứng với biến đổi khí hậu. Tập trung dồn sức xây dựng Trà Vinh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới trước năm 2025, chú trọng thực hiện xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu. Đẩy mạnh tái cơ cấu ngành công nghiệp theo hướng chuyển từ gia công chế biến sang sản xuất toàn bộ và tham gia sâu vào chuỗi giá trị; tạo điều kiện cho các nhà đầu tư hoàn thành các dự án năng lượng tái tạo, nhà máy điện sinh khối, nhà máy hyro xanh,... Tích cực huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn vốn đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội. Rà soát, điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025. Coi trọng xã hội hóa đầu tư để phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội, nhất là đối với hạ tầng giao thông, hạ tầng các khu, cụm công nghiệp, hạ tầng dịch vụ du lịch. Đẩy mạnh phát triển thương mại, dịch vụ; tập trung phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh.
Thứ hai, tiếp tục quan tâm phát triển văn hóa ngang tầm với phát triển kinh tế; nâng cao chất lượng, hiệu quả phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”; xây dựng gia đình, khu dân cư, cơ quan công sở văn hóa; đẩy mạnh thực hiện nếp sống văn minh. Bảo tồn và phát huy tốt giá trị di sản văn hóa vật thể và phi vật thể. Tiếp tục đổi mới căn bản, phát triển toàn diện giáo dục và đào tạo; đổi mới công tác quản lý, giảng dạy và học tập. Tiếp tục đầu tư, tăng cường cơ sở vật chất, kiên cố hóa trường lớp học, xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia. Đẩy mạnh công tác xã hội hóa giáo dục, công tác khuyến học, khuyến tài. Thực hiện hiệu quả công tác bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe nhân dân và công tác dân số trong tình hình mới.
Quan tâm hỗ trợ, đào tạo lao động, nhất là đào tạo nhân lực chất lượng cao; thực hiện tốt các chính sách an sinh, phúc lợi và bảo trợ xã hội; tổ chức chăm sóc tốt hơn đời sống vật chất, tinh thần với người có công và các đối tượng thụ hưởng chính sách. Thực hiện có hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025. Tăng cường nghiên cứu khoa học, phát triển, ứng dụng công nghệ, đổi mới sáng tạo trên tất cả các lĩnh vực... Ứng dụng công nghệ thông tin trong việc chuyển đổi số, truy xuất nguồn gốc sản phẩm, sở hữu trí tuệ và các giải pháp phát triển kinh tế - xã hội bền vững.
Thứ ba, tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ quốc phòng - quân sự hàng năm. Đẩy mạnh phong trào toàn dân tham gia bảo vệ an ninh Tổ quốc. Theo dõi, nắm chắc tình hình, ngăn chặn, xử lý kịp thời các hoạt động chống phá của các thế lực thù địch. Phát hiện và xử lý kịp thời các loại tội phạm; triển khai đồng bộ các biện pháp kiềm chế và giảm thiểu tai nạn giao thông, phòng, chống cháy nổ. Tiếp tục tuyên truyền, phổ biến, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp ủy, tổ chức đảng và nâng cao hiệu quả trong công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí trên địa bàn.
Thứ tư, thực hiện tốt công tác xây dựng Đảng bộ và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác giáo dục chính trị, tư tưởng. Tập trung củng cố, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng, nâng cao chất lượng đảng viên, đổi mới phương thức lãnh đạo của các cấp ủy Đảng; thực hiện nghiêm các nguyên tắc tổ chức sinh hoạt Đảng; đẩy mạnh công tác phát triển đảng viên mới. Rà soát, điều chỉnh, bổ sung quy hoạch cán bộ, nhất là cán bộ chủ chốt các cấp; chuẩn bị nhân sự cấp ủy nhiệm kỳ 2025 - 2030 và các nhiệm kỳ tiếp theo... Tăng cường đoàn kết thống nhất trong Đảng bộ làm cơ sở cho sự đoàn kết thống nhất trong hệ thống chính trị và khối đại đoàn kết toàn dân trên địa bàn tỉnh. Thực hành và phát huy dân chủ; thực hiện chế dộ người đứng đầu cấp ủy, chính quyền định kỳ tiếp xúc đối thoại với Nhân dân, lắng nghe và giải quyết kịp thời những nguyện vọng, kiến nghị chính đáng, những vấn đề mà nhân dân bức xúc, dư luận xã hội quan tâm.
Thứ năm, tiếp tục đổi mới nội dung và phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội và các hội quần chúng. Phát huy vai trò nòng cốt chính trị, trách nhiệm trong xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân dân tộc; tuyên truyền vận động Nhân dân đoàn kết, thi đua thực hiện thắng lợi đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; các văn bản chỉ đạo của Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân. Đi sâu, đi sát nắm bắt và phản ảnh kịp thời tâm tư, nguyện vọng của Nhân dân; tích cực tham gia xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch, vững mạnh; thực hiện tốt hoạt động giám sát đối với cán bộ lãnh đạo, quản lý, người đứng đầu và đảng viên trong việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống, thực thi công vụ.
Kỷ niệm 55 năm tỉnh Trà Vinh đón nhận danh hiệu “Toàn dân nổi dậy, đoàn kết lập công”, tự hào với danh hiệu vẻ vang, Đảng bộ và quân, dân Trà Vinh phát huy truyền thống, đoàn kết một lòng, ra sức thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XI, xây dựng Trà Vinh đạt chuẩn nông thôn mới trước năm 2025, là tỉnh phát triển trong nhóm đầu của khu vực đồng bằng sông Cửu Long trước năm 2030.
TRẦN BÌNH TRỌNG
