Thách thức trong thu hút FDI
QUỐC BÌNH
Thứ Sáu, 06-08-2021, 12:21
Trong tháng 7, lượng giải ngân vốn FDI vào Việt Nam đã tăng 3,8% so cùng kỳ 2020. Ảnh: GIANG ĐÔNG
Nhìn vào số liệu thu hút FDI trong bảy tháng năm 2021 vừa được Bộ Kế hoạch và Đầu tư công bố, đã thấy có những dấu hiệu công tác thu hút FDI bị ảnh hưởng do dịch Covid-19. Cụ thể, theo số liệu công bố, tính đến ngày 20/7/2021, tổng vốn FDI đăng ký đạt 16,7 tỷ USD, giảm 11,1% so cùng kỳ năm 2020. Đây là mức giảm mạnh nhất kể từ khi dịch Covid-19 bùng phát trở lại vào cuối tháng 4/2021 và đầu tháng 5/2021 tại các tỉnh Vĩnh Phúc, Bắc Ninh và Bắc Giang.
Mặc dù vậy, vẫn có những điểm tích cực trong bức tranh thu hút FDI, đó là giải ngân vốn FDI vào Việt Nam tăng 3,8% so cùng kỳ 2020, với mức 10,5 tỷ USD. Bên cạnh đó, nhiều DN FDI tiếp tục phục hồi và duy trì tốt hoạt động sản xuất, kinh doanh.
Kết quả khảo sát chỉ số môi trường kinh doanh (BCI) được Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) công bố vào trung tuần tháng 7/2021 cũng cho thấy, niềm tin của DN đã bị suy giảm mạnh do ảnh hưởng của làn sóng dịch Covid-19 lần thứ tư, xuống 45,8 điểm phần trăm (so mức 73,9 điểm phần trăm của quý I/2021). Dù chưa xuống mức thấp nhất kể từ khi dịch Covid-19 xuất hiện nhưng đây là mức giảm mạnh nhất kể từ khi có dịch.
Tuy nhiên, theo Giám đốc điều hành YouGov Việt Nam Thue Quist Thomasen, vẫn có tới 80% số DN châu Âu duy trì hoặc gia tăng đầu tư vào Việt Nam bất chấp cú sốc Covid-19. Điều này cho thấy triển vọng dài hạn của Việt Nam vẫn ở mức tích cực. DN nước ngoài đánh giá cao hành động nhanh chóng, hiệu quả trong việc ngăn chặn sự lây lan dịch Covid-19 của Việt Nam.
Hiện nay, khu vực FDI đóng góp khoảng 20% GDP, hơn 50% giá trị sản xuất công nghiệp và khoảng 70% kim ngạch xuất khẩu của cả nước, tạo việc làm và thu nhập cho hàng triệu lao động. Nhiều tập đoàn hàng đầu thế giới đang đầu tư lâu dài và gặt hái thành công ở Việt Nam. Ngay cả khi kinh tế thế giới và Việt Nam bị tác động rất tiêu cực của đại dịch Covid-19, thu hút FDI vẫn duy trì kết quả khả quan, phản ánh niềm tin của giới đầu tư quốc tế đối với Việt Nam như một điểm đến an toàn và hấp dẫn. Lũy kế đến 20/7/2021, đã có 349,9 tỷ USD vốn FDI đổ vào Việt Nam. Đây được xem là kết quả khả quan trong bối cảnh hoạt động đầu tư thế giới rất trầm lắng. Minh chứng là Báo cáo đầu tư thế giới năm 2021 của Hội nghị LHQ về Thương mại và Phát triển (UNCTAD) đã lần đầu đưa Việt Nam nằm trong nhóm 20 quốc gia thu hút FDI nhiều nhất trên thế giới.
Điều này cho thấy, Việt Nam đứng trước những “cơ hội vàng” để hút vốn từ nhà đầu tư (NĐT) nước ngoài. Tuy vậy để hút vốn, theo TS Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Nghiên cứu quản lý kinh tế T.Ư, cần chủ động vượt qua các thách thức để thu hút nguồn vốn FDI chất lượng cao. Đó là sự hạn chế của quỹ đất sạch, cơ sở hạ tầng, cảng biển, hệ thống giao thông đường bộ, đường thủy, hệ thống kho bãi; sự thiếu hụt số lượng và cơ cấu nguồn lao động lành nghề, có kỹ năng chuyên sâu; sự gia tăng áp lực cạnh tranh… Đặc biệt, trong bối cảnh Covid-19 diễn biến phức tạp, việc khống chế được dịch tốt sẽ là “visa” để chúng ta “lót ổ đón đại bàng” tới đầu tư không chỉ cho năm 2021, mà cả giai đoạn 2021 - 2025.
Chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh cũng cho rằng, chiến lược thu hút FDI, cần gắn với việc nâng cao giá trị gia tăng cho Việt Nam. Để chuẩn bị đón sóng FDI dịch chuyển tới Việt Nam hậu Covid-19 thì ngay lúc này cũng cần tạo điều kiện để các NĐT, chuyên gia đến Việt Nam nắm bắt cơ hội, quyết định rót vốn.
Minh chứng rõ nét là những thành công của tỉnh Vĩnh Phúc. Theo Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Phúc Lê Duy Thành, để hấp dẫn NĐT nước ngoài, ba yếu tố tiên quyết chính là nguồn nhân lực, đất đai và khoa học - công nghệ. Vĩnh Phúc đã chuẩn bị rất tốt các điều kiện như nguồn đất sạch, chủ động quy hoạch các khu công nghiệp, hệ sinh thái công nghệ… đặc biệt là hạ tầng phục vụ tốt cho cuộc sống của NĐT nước ngoài. Có lẽ điều này lý giải vì sao Vĩnh Phúc đã tạo được đột phá trong thu hút FDI trong thời gian qua.
Còn theo TS Nguyễn Bích Lâm, nguyên Tổng cục trưởng Thống kê, hiện nay, thế giới đang khẩn trương thực hiện chương trình vaccine toàn cầu (Chương trình Covax) nhằm khôi phục nhanh nhất hoạt động kinh tế - xã hội trở lại bình thường. Do vậy, để phục hồi và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, kiểm soát lạm phát, Chính phủ cần đẩy nhanh quá trình tiêm vaccine cho nhân dân để đạt được tỷ lệ tiêm chủng miễn dịch cộng đồng trong thời gian sớm nhất. Từ đó, tạo cơ sở quan trọng đưa nền kinh tế trở lại hoạt động bình thường, thúc đẩy hoạt động sản xuất, du lịch trong nước và quốc tế.
Mặt khác, các nền kinh tế lớn trên thế giới và khu vực thực hiện nhiều giải pháp kích thích và hỗ trợ thúc đẩy sản xuất. Ông Nguyễn Bích Lâm cho rằng, trong bối cảnh mua bán, sáp nhập (M&A) DN đang trở thành xu thế trong đầu tư nước ngoài, Việt Nam hội nhập sâu rộng về kinh tế, thương mại và đầu tư quốc tế, để tránh các ngành và lĩnh vực kinh tế trọng điểm bị các NĐT nước ngoài kiểm soát và thâu tóm, Chính phủ cần xác định ngưỡng cho phép NĐT nước ngoài nắm giữ cổ phần tại các DN cổ phần hóa, đặc biệt cần xem xét cụ thể các thương vụ M&A lớn, nhìn từ thực tiễn những năm gần đây để thấy rõ những mặt thuận lợi và bất cập, đúc kết thành bài học kinh nghiệm về quản lý nhà nước trong lĩnh vực đầu tư nước ngoài thời gian tới.
