Các bị cáo tại phiên tòa
Không chi tiền, doanh nghiệp bị gây khó dễ
Chiều 11/7, TAND TP. Hà Nội tiếp tục xét xử sơ thẩm 54 bị cáo trong vụ “chuyến bay giải cứu” về các tội: “Đưa hối lộ”, “Nhận hối lộ”, “Môi giới hối lộ”, “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” và “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”.
Sau khi đại diện Viện Kiểm sát công bố hơn 100 trang cáo trạng, HĐXX chuyển sang phần xét hỏi.
Trước khi vào xét hỏi, chủ tọa Vũ Quang Huy yêu cầu cách ly 3 bị cáo Nguyễn Thị Hương Lan, cựu Cục trưởng Cục Lãnh sự Bộ Ngoại giao; Trần Minh Tuấn, Giám đốc Công ty Xây dựng Thái Hòa và Hoàng Văn Hưng, cựu Trưởng phòng 5 Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an để đảm bảo khách quan.
Trả lời thẩm vấn đầu tiên, bị cáo Đào Minh Dương, Chủ tịch HĐQT Công ty Vijasun thừa nhận VKS truy tố bị cáo về tội “Đưa hối lộ” là đúng. Tuy nhiên, quá trình xin cấp phép “chuyến bay giải cứu” bị cáo nhiều lần bị gây khó khăn nếu không đưa tiền.
Bị cáo Dương khai, bản thân xin cấp phép được 17 chuyến bay và đã tổ chức được 22 chuyến bay, do có những chuyến bay nhỏ phải tách làm hai chuyến. Thời gian đầu nộp hồ sơ cấp phép tại Cục Lãnh sự Bộ Ngoại giao, nhiều lần cục trưởng là bà Nguyễn Thị Hương Lan yêu cầu phải chi tiền. Do không đưa tiền nên doanh nghiệp bị gây khó khăn.
"Ngày mai bay, nhưng tối nay bị cáo mới được Cục Lãnh sự báo là chuyến bay được cấp phép. Một chuyến bay vô cùng tốn kém, riêng tiền thuê máy bay 6 tỷ đồng, phải trả trước nhiều tuần để đặt. Công dân ở nước ngoài muốn về cũng cần có thời gian trả nhà, thu xếp đồ đạc, xin nghỉ việc… mà cứ mai bay nay mới biết mình được về là hành hạ dân", Dương khai tại tòa.
Bị cáo Dương khai báo trước HĐXX
Được hỏi về lý do đưa hối lộ, bị cáo Dương khai nhận, bị cáo bị các cán bộ bộ ngành ép đến mức cùng cực. Bị cáo bị 2 người ép đưa tiền là Vũ Anh Tuấn, cựu Phó phòng thuộc Cục Xuất nhập cảnh Bộ Công an và Phạm Trung Kiên, cựu Thư ký của một Thứ trưởng Bộ Y tế.
Bị cáo Dương khai nhận có gặp bị cáo Kiên tại Bộ Y tế, "Kiên quát và bảo các anh làm ăn phải nộp mỗi người mấy triệu. Tôi biết các anh đưa tiền cho anh Tuấn thì cũng phải đưa cho tôi 150 triệu một chuyến". Nếu không đưa tiền sẽ không được phê duyệt chuyến bay giải cứu.
Dương cũng gặp bị cáo Vũ Anh Tuấn. Bị cáo Tuấn cũng đòi 150 triệu đồng/chuyến bay.
Hai bị cáo Kiên và Tuấn yêu cầu Dương phải đưa hơn 3 tỷ đồng cho 17 chuyến bay Dương được cấp phép nhưng bị cáo này khai mới chỉ đưa Kiên 1,1 tỷ còn Tuấn 1,6 tỷ đồng.
Bị cáo Dương cho biết thêm, một bị cáo khác cũng nhận hối lộ của Dương là Vũ Ngọc Minh, cựu Đại sứ tại Angola. Dương khai tại đây không có các hãng hàng không nên muốn được hạ cánh đón người, phải có đại diện ngoại giao cấp bay.
Bị cáo nhờ và Minh đồng ý hỗ trợ với 3 điều kiện gồm: Phải cho danh sách người về; Minh duyệt họ mới được về và mỗi người về phải nộp cho Minh 3 triệu đồng. Bị cáo đã đưa cho bị cáo Minh 864 triệu đồng.
Tự nguyện đưa tiền cảm ơn vì thấy mọi người làm việc vất vả
Tiếp đến, bị cáo Nguyễn Thị Dung Hạnh (Giám đốc Công ty G19) khai nhận sử dụng hai pháp nhân để xin cấp phép chuyến bay giải cứu.
Bị cáo Hạnh thừa nhận đã bốn lần đưa tiền cho Phạm Trung Kiên tổng số là 1,2 tỷ đồng. Đưa cho Vũ Anh Tuấn 1,4 tỷ đồng, hai lần đưa cho cựu Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Tô Anh Dũng tổng 400 triệu và hai cán bộ ngoại giao khác mỗi người 40 triệu.
“Mục đích bị cáo đưa quà cho tất cả mọi người là để cảm ơn, bị cáo hoàn toàn tự nguyện chứ không ai yêu câu. Quá trình xin cấp phép chuyến bay các cơ quan luôn tạo điều kiện cho bị cáo, không gây khó dễ”, bị cáo Hạnh khai nhận.
Khi HĐXX hỏi bị cáo có nhận thức được hành vi “Đưa hối lộ” không? Bị cáo Hạnh cho hay: “Đứng ở đây, bị cáo nhận thức được hành vi của mình là đưa hối lộ. Còn trước đó thì không nghĩ là đưa hối lộ, bị cáo chỉ suy nghĩ mọi người làm việc vất vả nên gửi quà cảm ơn".
Cũng như bị cáo Dương và bị cáo Hạnh, bị cáo Phan Thị Mai (Giám đốc Công ty Sao Mai) khai khi thực hiện chuyến bay đưa công dân Việt Nam về nước đều nộp hồ sơ ở đầu mối là Cục Lãnh sự. Thế nhưng, việc được cấp phép chuyến bay rất khó khăn.
Bị cáo Mai khai, ngoài những quan chức ở Bộ Ngoại giao như bị cáo Tô Anh Dũng, Hoàng Tùng, Lưu Tuấn Anh, Mai phải làm việc với Vũ Anh Tuấn, Cục quản lý xuất nhập cảnh, Bộ Công an và thư ký Thứ trưởng Bộ Y tế Phạm Trung Kiên.
Bị cáo nhận được thông tin Cục Xuất nhập cảnh phàn nàn rằng không thấy doanh nghiệp liên hệ. Bị cáo được cho số điện thoại và được bị cáo Tuấn thông báo muốn tổ chức chuyến bay phải có chi phí cảm ơn.
Ngoài ra, lời khai của bà Mai còn thể hiện việc bị cáo này đưa cho Phạm Trung Kiên 600 triệu đồng theo yêu cầu của Kiên, với mục đích để xét duyệt chuyến bay.
Liên quan đến số tiền 25.000 USD đưa cho ông Tô Anh Dũng, theo bị cáo Mai, do thấy hồ sơ chưa được cấp phép, trong khi số lao động ở nước ngoài nhiều nên tìm cách liên hệ với Cục Lãnh sự tạo điều kiện và có xin gặp ông Dũng để gửi tiền cảm ơn.
Theo cáo trạng, khi dịch COVID-19 bùng phát và diễn biến phức tạp, Chính phủ đã chỉ đạo tổ chức các chuyến bay đưa công dân Việt Nam từ nước ngoài về nước để phòng chống dịch.
Chính phủ giao cho Văn phòng Chính phủ, Tổ công tác của một số Bộ, ngành và địa phương thực hiện quy trình cấp phép chuyến bay và cho chủ trương cách ly.
Thực hiện chủ trương này, trong quá trình cấp phép các chuyến bay, phê duyệt cách ly tại địa phương và giải quyết vụ án, từ tháng 9/2020 đến tháng 12/2022, 25 cá nhân đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn, nhiệm vụ được giao, nhận hối lộ gần 165 tỉ đồng và lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, gây thiệt hại hơn 10 tỷ đồng.
Cáo trạng xác định 23 cá nhân là đại diện doanh nghiệp đưa hối lộ gần 227 tỷ đồng; 4 cá nhân môi giới hối lộ hơn hơn 74 tỷ đồng và lừa đảo chiếm đoạt số tiền hơn 24 tỷ đồng.
Quỳnh An
