Kiểm soát, sử dụng hiệu quả quỹ nhà chuyên dùng. Ảnh: T.V
Quỹ nhà chuyên dùng vẫn còn nhiều tồn tại
Theo Sở Xây dựng à Nội, với tổng diện tích nhà 178.148 m2, diện tích đất 155.156 m2, hiện nay có 801 địa điểm (803 hợp đồng) tập trung chủ yếu tại 4 quận nội thành do Công ty TNHH MTV Quản lý và Phát triển nhà Hà Nội quản lý cho thuê; các địa điểm còn lại do UBND quận Hà Đông, UBND thị xã Sơn Tây và Công ty TNHH MTV Kinh doanh và Dịch vụ nhà Hà Nội quản lý, sử dụng cho thuê.
Qua kiểm tra rà soát, việc quản lý Nhà nước đối với quỹ nhà chuyên dùng vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế kéo dài. Nhiều trường hợp sai phạm phải xử lý theo quy định của pháp luật; hiệu quả sử dụng, hiệu quả kinh tế thấp không tương xứng với giá trị và số lượng nhà đất.
Cụ thể, việc theo dõi, ghi số các địa điểm nhà, đất đã ký hợp đồng thuê nhà, các địa điểm chưa ký hợp đồng thuê nhà chưa đảm bảo đầy đủ, không cập nhật kịp thời biến động; việc thiết lập, bổ sung hoàn thiện hồ sơ đối với từng địa điểm nhà thuê chậm nên nhiều điểm chưa có hồ sơ.
Đáng chú ý, việc kiểm tra, giám sát việc quản lý, sử dụng quỹ nhà chuyên dùng không được duy trì thường xuyên dẫn đến nhiều trường hợp vi phạm (cho thuê lại, liên doanh liên kết, chuyển ở, cải tạo lại, cơi nới, xây dựng thêm khi chưa được cơ quan có thẩm quyền chấp thuận); một số tranh chấp, vướng mắc về diện tích. Trong khi đó, đơn vị quản lý, vận hành chưa có biện pháp chấn chỉnh, chưa kịp thời báo cáo để xử lý theo quy định.
Kiểm tra thực tế của đơn vị chức năng cho thấy, việc cải tạo, sửa chữa quỹ nhà chuyên dùng đa phần do người sử dụng tự cải tạo sửa chữa cho phù hợp với nhu cầu sử dụng. Nhiều điểm nhà trong tình trạng xuống cấp chưa được lập kế hoạch và thực hiện cải tạo, sửa chữa.
Cơ chế quản lý, sử dụng diện tích nhà tăng thêm sau cải tạo, sửa chữa chưa có cơ chế xử lý (đặc biệt chi phí này đã được ghi nhận, xác định vào giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa hoặc các trường hợp đơn vị thuê đã phá dỡ nhà thuê cũ và xây dựng mới nhà).
Việc ký hợp đồng cho thuê nhà, thu tiền cho thuê nhà, đất của quỹ nhà chuyên dùng đạt hiệu quả thấp, nợ đọng nghĩa vụ tài chính của các đơn vị còn nhiều, kéo dài chưa được xử lý dứt điểm; hầu hết các hợp đồng thuê nhà, đất đã hết hạn; chậm triển khai trong việc giải quyết quỹ nhà chuyên dùng hiện đang trống…
Kiểm soát, sử dụng hiệu quả quỹ nhà chuyên dùng
Trên cơ sở kết quả kiểm tra, Sở Xây dựng Hà Nội đã phân loại, đề xuất phương án xử lý đối với từng trường hợp cụ thể, báo cáo và được UBND thành phố chấp thuận. Với 31 điểm nhà chuyên dùng có vi phạm, Sở Xây dựng đã tham mưu, báo cáo UBND thành phố chỉ đạo lập hồ sơ thu hồi. Thực tế, 5 điểm nhà chuyên dùng đã được thu hồi.
Từ thực tiễn quản lý, đại diện Sở Xây dựng Hà Nội cho biết, quỹ nhà giao cho các tổ chức quản lý, kinh doanh theo các phương thức khác nhau; địa vị pháp lý và nhiệm vụ, quyền hạn của tổ chức quản lý, kinh doanh nhà cũng có sự khác nhau. Trong khi đó, việc áp dụng các quy định chung về quản lý, sử dụng và khai thác tài sản công tại cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, doanh nghiệp vào trường hợp cụ thể còn nhiều nội dung chưa phù hợp.
Việc thiếu các quy định chung cần thiết để quản lý, sử dụng và khai thác quỹ nhà, đất này đã tác động lớn tới quá trình hình thành, sử dụng, khai thác, vận hành và xử lý tài sản, ảnh hưởng tới chất lượng cung cấp dịch vụ, nguồn thu cho ngân sách nhà nước.
Để kiểm soát, sử dụng hiệu quả quỹ nhà chuyên dùng, Sở Xây dựng Hà Nội đã đề xuất một số giải pháp tăng cường quản lý tài sản công là nhà, đất thuộc sở hữu của Nhà nước.
Đại diện Sở Xây dựng cho biết, cần tiếp tục xây dựng, hoàn thiện hệ thống cơ chế, chính sách về quản lý, khai thác, sử dụng các quỹ nhà. Cùng với đó, thành phố cần kiến nghị Trung ương những nội dung vượt thẩm quyền theo hướng rõ ràng, thống nhất, đồng bộ, bảo đảm sự phối hợp hiệu quả giữa các cơ quan, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp.
Ngoài ra, Sở Xây dựng cần thống kê, hệ thống hóa đầy đủ, chính xác thông tin, dữ liệu về các quỹ nhà thuộc sở hữu nhà nước của thành phố với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin; thực hiện nghiêm túc chế độ báo cáo, công khai tình hình quản lý, sử dụng và khai thác các quỹ nhà thuộc sở hữu nhà nước.
Triển khai Đề án quản lý, sử dụng và khai thác hiệu quả tài sản công của thành phố Hà Nội giai đoạn 2023-2025, định hướng giai đoạn 2026-2030, UBND thành phố đặt mục tiêu 100% tài sản chuyên dùng, trong đó có quỹ nhà của thành phố được cấp có thẩm quyền phê duyệt tiêu chuẩn, định mức.
Đặc biệt, thành phố sẽ chấm dứt tình trạng sử dụng tài sản công để cho thuê, cho mượn, liên doanh, liên kết không đúng quy định; cùng với đó, xử lý dứt điểm các vi phạm, tồn tại trong quản lý, sử dụng quỹ nhà thuộc sở hữu nhà nước được giao cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp quản lý, khai thác.
Thời gian tới, UBND thành phố Hà Nội tiếp tục kiểm tra, thanh tra, kịp thời phát hiện và xử lý vi phạm liên quan đến tài sản công, đặc biệt là việc sử dụng nhà, đất công của các cơ quan, tổ chức, đơn vị trên địa bàn. Sở Xây dựng Hà Nội cùng liên ngành sẽ tham mưu, báo cáo UBND thành phố xem xét, khắc phục tồn tại, hạn chế, đổi mới công tác quản lý, nâng cao hiệu quả sử dụng nhà chuyên dùng.
Hiện trên địa bàn Hà Nội còn gần 840 địa điểm nhà thuộc sở hữu Nhà nước sử dụng vào mục đích kinh doanh, dịch vụ, trụ sở làm việc và các mục đích khác không phải để ở (gọi là quỹ nhà chuyên dùng).
Quỹ nhà này chủ yếu được xác lập khi thực hiện chính sách cải tạo nhà cửa của Nhà nước những năm 1960, một phần quỹ nhà được đầu tư bằng nguồn vốn ngân sách Nhà nước.
Phú An
