Đương kim Tổng thống Vladimir Putin là ứng cử viên nặng ký nhất trong cuộc bầu cử tại Nga vào tháng 3 tới
Những cuộc bầu cử được trông đợi
Không phải ngẫu nhiên mà truyền thông quốc tế phải dùng tới từ “lịch sử” khi nói về năm bầu cử 2024 này như “2024 là năm bầu cử lớn nhất trong lịch sử" (tiêu đề của bài viết trên tạp chí The Economist), “2024 - năm siêu bầu cử” (tựa bài viết phân tích trên Statista”… Ngay cả Ngân hàng JPMorgan cũng nhận định rằng, 2024 là năm bầu cử toàn cầu lớn nhất trong lịch sử. Sở dĩ như vậy là do có hàng loạt các cuộc bầu cử quan trọng với các quốc gia cũng như khu vực và toàn cầu diễn ra trong năm 2024 này, từ châu Á tới châu Âu, châu Mỹ như bầu cử Tổng thống tại và Mỹ, bầu cử Quốc hội ở Ấn Độ, bầu cử chọn người đứng đầu Ủy ban châu Âu (EC, cơ quan hành pháp của Liên minh châu Âu-EU). Điều đáng nói, các cuộc bầu cử có ảnh hưởng sâu rộng trên lại diễn ra trong bối cảnh tình hình quốc tế có nhiều bất ổn, diễn biến phức tạp và khó lường. Các điểm “nóng” xung đột chi phối toàn cầu như như Nga - Ukraine và Israel - Hamas chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn vẫn phức tạp, gay gắt.
Theo thống kê, có khoảng trên dưới 60 cuộc bầu cử lớn nhỏ trên toàn cầu trong năm 2024 với tổng số dân hơn 3 tỷ người (trong đó có hơn 2 tỷ cử tri) tại các quốc gia, vùng lãnh thổ chiếm hơn 60% tổng GDP toàn cầu tham gia bỏ phiếu lựa chọn ra người đứng đầu hay chính đảng lãnh đạo đất nước. Kết quả bầu cử, đặc biệt tại các cường quốc toàn cầu, do đó chắc chắn tác động tới tình hình chính trị và kinh tế thế giới, tạo ra những thay đổi mang tính bước ngoặt đối với trật tự quốc tế, cán cân địa - chính trị cũng như các cuộc xung đột, khủng hoảng và quan hệ kinh tế, thương mại toàn cầu.
Sau một số cuộc bầu cử khá yên ả với kết quả không gây thay đổi nhiều về chính sách đối nội và đối ngoại tại các quốc gia và vùng lãnh thổ tại châu Á bầu cử người đứng đầu chính quyền Đài Loan (Trung Quốc), bầu cử Tổng thống Indonesia… thế giới sắp bước sang tháng 3 với cuộc bầu cử Tổng thống Nga. Có 4 ứng cử viên tranh cử, gồm: Leonid Slutsky của Đảng Dân chủ Tự do Nga (LDPR), Vladislav Davankov của Đảng Những Người mới, Nikolay Kharitonov của Đảng Cộng sản Liên bang Nga (KPRF) và Tổng thống đương nhiệm Nga Putin, song đương kim Tổng thống Vladimir Putin được xem là ứng cử viên sáng giá nhất, vượt trội sao với các ứng cử viên còn lại và hầu như không có ứng viên nào có thể cạnh tranh được với người đã cầm quyền từ năm 2000 này. Theo các cuộc thăm dò dư luận trên toàn quốc, tỷ lệ ủng hộ dành cho ông Vladimir Putin hiện lên tới mức kỷ lục, dao động từ 80-85%.
Trong khi đó, phải đến tháng 11 năm nay, cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ mới diễn ra nhưng sức nóng của nó đã có thể cảm nhận ngay từ bây giờ cùng với các cuộc bầu cử sơ bộ đang diễn ra. Các cuộc thăm dò đều đang nghiêng về kịch bản một cuộc tái đấu quyết liệt giữa Tổng thống Biden và cựu Tổng thống Donald Trump vào tháng 11 tới. Chiến thắng của ông Donald Trump hay đương kim Tổng thống Joe Biden sẽ tác động sâu sắc tới chính sách đối nội và đối ngoại của nước Mỹ bởi sự khác biệt rất lớn trong cương lĩnh tranh cử của hai ông.
Thích ứng sớm với sự thay đổi chính sách
Trước viễn cảnh các cuộc bầu cử “lịch sử” trong năm 2024 sẽ tác động to lớn, sâu sắc tới tình hình và cục diện thế giới, nhiều quốc gia và trung tâm chính trị trên thế giới không chỉ dõi theo sát sao mà còn có những điều chỉnh sớm để thích ứng. Trong đó, với những khác biệt khá lớn về nhiều chính sách đối nội và đối ngoại của hai ứng cử viên nặng ký nhất tại Mỹ là đương kim Tổng thống Joe Biden và cựu Tổng thống Donald Trump, có thể kéo theo những hiệu ứng dây chuyền không nhỏ trên thế giới.
Hiện, nước Mỹ đang căng mình trên nhiều điểm nóng toàn cầu, từ xung đột lan rộng tại Trung Đông, cuộc xung đột quân sự tại Ukraine cho đến điểm nóng trên bán đảo Triều Tiên, eo biển Đài Loan (Trung Quốc)… đã khiến nội bộ nước Mỹ có những sự thiếu đồng thuận, thậm chí tranh cãi trong nhiều vấn đề chính sách. Ngay trong nội bộ đảng Dân chủ Mỹ của Tổng thống Joe Biden cũng chia rẽ về lập trường liên quan xung đột giữa Israel và Phong trào Hồi giáo Hamas; còn các thành viên đảng Cộng hòa của cựu Tổng thống
Donald Trump cũng có những quan điểm khác nhau về viện trợ cho Ukraine. Sau khi cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump - ứng cử viên tiềm năng cho chiếc ghế chủ nhân Nhà Trắng trong cuộc bầu cử cuối năm nay - tiếp tục có những chỉ trích về việc các nước NATO không hoàn thành nghĩa vụ đóng góp ít nhất 2% GDP quốc gia vào ngân sách quốc phòng của khối và cảnh báo về hậu quả “không được Mỹ bảo vệ”, các thành viên thành viên liên minh quân sự này ở châu Âu đã phải điều chỉnh tăng ngân sách quốc phòng. Nếu như năm 2023 chỉ có 11/31 nước thành viên NATO đạt chỉ tiêu 2% GDP cho quốc phòng, con số này nhiều khả năng sẽ tăng lên thành 20 quốc gia ngay trong năm 2024 này.
Cùng với những tác động về chính trị, ngoại giao, an ninh, các cuộc bầu cử trên thế giới năm 2024 cũng tác động lớn tới nền kinh tế, thương mai thế giới. Ngân hàng JPMorgan cùng với nhận định 2024 là năm bầu cử toàn cầu lớn nhất trong lịch sử đã cho rằng kết quả các cuộc bầu cử sẽ có tác động lớn tới thị trường chứng khoán và nền kinh tế thế giới. Theo ngân hàng lớn của Mỹ và thế giới này, các cuộc bầu cử năm 2024 có thể tác động tiêu cực tới tăng trưởng toàn cầu, gây áp lực cho các thị trường chứng khoán toàn cầu. Bên cạnh với chính trị, an ninh và kinh tế, các cuộc bầu cử năm nay có thể phải đối mặt với mặt trái của trí tuệ nhân tạo (AI), có thể tác động tới lá phiếu của cử tri. Các chuyên gia cảnh báo, AI là một mối đe dọa mới với các cuộc bầu cử. Theo đó, năm 2024 được dự báo sẽ là “cuộc bầu cử AI” với nhận định đây là năm mà AI sẽ tác động hơn nhiều so với “cuộc bầu cử Facebook” - nơi mạng xã hội là nhân tố mới tác động tới cử tri của 10 năm trước đây.
Những cuộc bầu cử tại Nga, Mỹ hay châu Âu chỉ là những điểm nhấn nổi bật trong dòng chảy chính trị thế giới năm 2024 nhưng kết cục của nó lại có thể định hình thế giới trong năm 2024 này và nhiều năm tiếp theo, đặc biệt là trong bối cảnh thế giới vẫn còn nhiều bất ổn, diễn biến phức tạp, khó lường. Nhìn vào chính đảng, nhà lãnh đạo nào giành chiến thắng trong các cuộc bầu cử năm 2024 sẽ phần nào có câu trả lời cho tình hình, cục diện thế giới trong tương lai, ít nhất là 4 năm tới.
