Cùng với thể chế và công cụ hiện đại, nhân lực được coi là một trụ cột quan trọng để hiện đại hóa hải quan. Ảnh: TL
Tái thiết kế các quy trình thủ tục
Theo Ban Cải cách hiện đại hóa hải quan (Tổng cục Hải quan), để hiện đại hóa thành công, việc hoàn thiện thể chế luôn được quan tâm. Ngành Hải quan tiến hành cách thủ tục hải quan theo hướng tiếp tục đơn giản, hài hòa hóa các chế độ quản lý hải quan theo chuẩn mực của Tổ chức Hải quan thế giới (WCO), tạo nền tảng để tái thiết kế các quy trình thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát hải quan, đáp ứng yêu cầu triển khai mô hình hải quan số, hải quan thông minh.
Bên cạnh đó, ngành Hải quan xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật về hải quan hiện đại, đồng bộ, thống nhất, minh bạch, phù hợp với với các cam kết quốc tế. Trọng tâm là xây dựng Luật Hải quan (sửa đổi) thay thế Luật Hải quan hiện hành, đảm bảo cơ sở pháp lý đầy đủ để thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về hải quan; xây dựng mô hình hải quan số, hải quan thông minh, biên giới thông minh, hải quan xanh; áp dụng đồng bộ phương pháp quản lý theo chuỗi, theo định danh. Đồng thời, áp dụng cơ chế quản lý hải quan phù hợp với từng đối tượng, khuyến khích người khai hải quan tuân thủ pháp luật; liên tục rà soát, kiến nghị sửa đổi hệ thống pháp luật về quản lý và kiểm tra chuyên ngành để thực hiện cải cách mô hình kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa xuất nhập khẩu.
Về công cụ, ông Ngô Như An - Phó Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin và thống kê hải quan (Tổng cục Hải quan), một trong những giải pháp quan trọng về chuyển đổi số đang được ngành Hải quan tập trung thực hiện là chuyển đổi số trong lĩnh vực nghiệp vụ hải quan, cốt lõi là tái thiết kế tổng thể quy trình nghiệp vụ và xây dựng hệ thống công nghệ thông tin thực hiện hải quan số. Để xây dựng hệ thống này, ổng cục Hải quan đã huy động nguồn lực toàn ngành với gần 200 cán bộ, công chức là chuyên gia thuộc các lĩnh vực trong toàn ngành để thực hiện rà soát, tái thiết kế tổng thể quy trình nghiệp vụ, xây dựng yêu cầu kỹ thuật, công nghệ và các thủ tục cần thiết khác.
Tổng cục Hải quan tập trung thực hiện chuyển đổi số trong công tác quản lý nội ngành. Trong đó, Tổng cục Hải quan tập trung xây dựng Hệ thống công nghệ thông tin quản lý nội bộ ngành Hải quan hiện đại, tự động hóa các hoạt động quản lý nội ngành, đồng bộ với việc triển khai mô hình hải quan số, hải quan thông minh. Hệ thống hỗ trợ công tác chỉ đạo, quản lý điều hành, thực thi các thủ tục hành chính nội bộ (quản lý nguồn nhân lực, quản lý kết quả công việc, quản lý tài chính, tài sản điện tử...) theo phương thức quản lý văn phòng điện tử...
Quản lý nguồn nhân lực điện tử
Cùng với thể chế và công cụ hiện đại, con người được coi là một trụ cột quan trọng để hiện đại hóa hải quan. Ngành Hải quan tập trung xây dựng, phát triển đội ngũ công chức hải quan các cấp có trình độ chuyên môn sâu, hoạt động liêm chính, có tác phong làm việc chuyên nghiệp, làm chủ được công nghệ, trang thiết bị hiện đại, đủ về số lượng, cơ cấu phù hợp, được tổ chức, quản lý khoa học, gắn với nhu cầu thực tiễn của vị trí việc làm với năng lực của từng cá nhân, đáp ứng mô hình quản lý hải quan hiện đại.
Toàn ngành cũng tập trung xây dựng và thực hiện cơ chế tuyển dụng nguồn nhân lực công khai, minh bạch với chế độ đãi ngộ hợp lý đảm bảo thu hút được nguồn nhân lực chất lượng cao; xây dựng và triển khai thực hiện mô hình quản lý nguồn nhân lực theo năng lực dựa trên vị trí việc làm, các chính sách phát triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu quản lý hải quan tập trung, thông minh.
Đặc biệt, chú trọng xây dựng hệ thống quản lý nguồn nhân lực điện tử đảm bảo yêu cầu tự động hóa tối đa các thủ tục quản lý nguồn nhân lực; xây dựng cơ sở vật chất hiện đại, phương pháp quản lý đào tạo đạt chuẩn của cơ sở đào tạo cấp khu vực và đội ngũ giảng viên chuyên sâu về kiến thức hải quan, kỹ năng sư phạm, một số giảng viên cơ hữu và giảng viên kiêm chức được Tổ chức Hải quan thế giới (WCO) công nhận là giảng viên của tổ chức này có thể tham gia giảng dạy quốc tế; tăng cường liêm chính hải quan…
Mục tiêu chuyển đổi số đến năm 2030 là hoàn thành hải quan thông minh với các chỉ tiêu như:
+ 100% hàng hóa thuộc đối tượng rủi ro cao vận chuyển bằng container chịu sự giám sát hải quan được giám sát bằng phương tiện kỹ thuật hiện đại, dữ liệu được kết nối về trung tâm xử lý tập trung của cơ quan hải quan.
+ 100% cảng, cửa khẩu quốc tế trọng điểm được triển khai hệ thống quản lý giám sát hàng hóa tự động, trang bị hệ thống soi chiếu hàng hóa, hành lý, hệ thống giám sát camera và các thiết bị hỗ trợ trong công tác kiểm tra, giám sát hải quan. Kết quả, hình ảnh, thông tin được truyền trực tiếp về trung tâm xử lý tập trung của cơ quan hải quan và chia sẻ thông tin với các bộ, ngành và các đơn vị có liên quan tại cửa khẩu.
+ 100% các doanh nghiệp hoạt động xuất nhập khẩu phát sinh nợ thuế được theo dõi, cập nhật tự động trên hệ thống điện tử của cơ quan hải quan...
Hồng Vân
