Đại biểu Lò Thị Luyến (đoàn Điện Biên)
Tại buổi thảo luận tổ về tình hình kinh tế xã hội và ngân sách sáng nay (23/5), nhiều đại biểu Quốc hội nêu ý kiến về tình trạng sợ sai, né tránh trách nhiệm trong đội ngũ cán bộ, công chức hiện nay.
Cán bộ không dám quyết vì sợ rủi ro
Phát biểu tại tổ Điện Biên, đại biểu Lò Thị Luyến cho rằng có tình trạng một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức có biểu hiện đùn đẩy công việc, sợ sai, sợ trách nhiệm, không dám tham mưu, đề xuất xử lý công việc dẫn đến chậm tiến độ, giảm hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước và niềm tin của doanh nghiệp, người dân.
Có tình trạng này, theo bà Luyến là do giữa các quy định của hệ thống pháp luật hiện hành và trách nhiệm thực thi công vụ của đội ngũ cán bộ công chức có mối tương quan chặt chẽ với nhau.
"Khi hệ thống pháp luật còn tình trạng mâu thuẫn, chồng chéo, áp dụng thiếu thống nhất thì hiển nhiên đa số cán bộ công chức phải giữ lấy sự an toàn cho mình trước tiên, không dám quyết, không dám làm, không dám tham mưu khi nhận thức rõ hậu quả rủi ro về mặt pháp lý từ tình trạng trên", đại biểu nhận định.
Nêu dẫn chứng gần đây Quốc hội thông qua cơ chế chính sách đặc thù cho một số dự án trọng điểm quốc gia, cơ chế chính sách đặc thù cho một số địa phương, vị đại biểu nêu vấn đề, phải chăng hệ thống pháp luật đang như “áo chật quá, mặc không nổi” cho nên phải xin cơ chế chính sách đặc thù do quá trình tổ chức thực hiện có những vướng mắc phải xin điều chỉnh, bổ sung.
Nếu được hỏi nguyện vọng, chắc chắn các đơn vị, các địa phương đều muốn có được cơ chế chính sách đặc thù bởi vì thực tế có một số cán bộ đã phải chịu hậu quả rủi ro về pháp lý vì các quy định không rõ ràng.
Vấn đề văn bản quy phạm pháp luật thời gian qua, theo bà Luyến, đã có sự chuyển biến của Quốc hội, Chính phủ, của các bộ ngành; tuy nhiên, vẫn còn tình trạng các quy định mâu thuẫn, chồng chéo khiến địa phương không làm được, cán bộ công chức không dám làm.
Ví dụ như ỉnh Điện Biên đã đề nghị nhiều lần phản ánh về việc, Nghị định quy định chi tiết Luật Tài nguyên nước 2012 và Nghị định quy định chi tiết Luật Bảo vệ môi trường 2020 có sự xung đột nhau nên địa phương không dám làm vì nhận thức rõ hậu quả về mặt pháp lý.
Từ đó, đại biểu đoàn Điện Biên mong muốn Quốc hội, Chính phủ tiếp tục lắng nghe và đồng hành cùng địa phương để giải quyết những vấn đề vướng mắc về hệ thống pháp luật, làm sao để tạo điều kiện cho cán bộ công chức có đầy đủ cơ sở pháp lý để thực hiện và không để hậu quả pháp lý xảy ra với cán bộ thực hiện nhiệm vụ.
Cần xem xét trường hợp có sai sót nhưng không vụ lợi
Cũng góp ý cho nội dung này, đại biểu Đặng Hồng Sỹ (đoàn Bình Thuận) khuyến nghị, Luật Đất đai (sửa đổi) nên áp dụng sớm, trong đó cách tính giá đất phải dễ thực hiện, tạo thuận lợi cho cán bộ thực thi.
Đại biểu Đặng Hồng Sỹ (đoàn Bình Thuận)
Theo ông Sỹ, hiện nay các cơ quan chức năng vào cuộc thanh tra, kiểm tra, điều tra, các thành phần trong Hội đồng thẩm định giá đất, thậm chí tổ giúp việc Hội đồng cũng thuộc diện xem xét điều tra, một số đã bị bắt giam.
Lấy ví dụ tại Bình Thuận có 2 vụ án, vị đại biểu nêu, có những người chỉ đi họp một buổi và có chữ ký trong đó cũng bị điều tra. Cả những anh em trong tổ giúp việc cho Hội đồng, tổ này làm nhiệm vụ đánh máy, tài liệu thì bây giờ cũng thuộc diện đó.
"Vì vậy, nếu Luật Đất đai không có hướng dẫn kỹ về nội dung thẩm định giá đất thì sau này rất khó triển khai", ông Sỹ nói.
Về việc khắc phục tình trạng cán bộ đùn đẩy, né tránh trách nhiệm, đại biểu cho biết, Thủ tướng có 4 công điện, Bộ trưởng Nội vụ đã tích cực chỉ đạo nhưng chưa được chuyển biến rõ nét.
Nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội, trong đó có ý kiến của Viện trưởng Viện kiểm sát Nhân dân tối cao đề nghị sửa Điều 219 của Bộ luật Hình sự về việc cần bổ sung những trường hợp yếu tố không vụ lợi. Ông Sỹ đề nghị, nếu có tiêu cực, tham nhũng thì phải xử lý nghiêm, nhưng trong trường hợp làm việc có tính toán sai sót nhưng không vụ lợi thì cần xem xét xử lý cho hợp lý.
"Điều này giúp cán bộ công chức thực sự mạnh dạn hơn, khắc phục tình trạng cán bộ sợ trách nhiệm, né tránh”, đại biểu nói.
"Gỗ quý vào lò", rất xót xa!
Về vấn đề này, đại biểu Hoàng Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) cho rằng, những vụ sai phạm trước đây cũng có phần do cơ chế, chính sách. Địa phương nào cũng muốn phát triển kinh tế xã hội, đô thị hóa, cho "bằng chị bằng em", trải thảm đỏ kêu gọi đầu tư, nên vượt rào, làm không đúng quy định. Giờ lật lại trang cũ thì bị sai phạm dù ít hay nhiều.
Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp)
Nếu các cơ quan chức năng vào cuộc truy cứu những vụ việc trước đây với tất cả tổ chức, cá nhân thì chắc chắn sẽ tiếp tục nhiều người phải "vào lò". "Như vậy biết bao giờ mới hết?", ông Hòa băn khoăn.
Trong khi đó, theo đại biểu, "củi" đưa vào "lò" thời gian gần đây toàn là loại gỗ quý hiếm, rất xót xa.
"Nhiều quy định phát huy người dám nghĩ dám làm, sáng tạo chịu trách nhiệm, nêu gương, nhưng có làm có sai, không làm không sai, nếu sai cơ quan chức năng vào cuộc thì bị xử lý. Tôi nghĩ cán bộ làm việc cầm chừng, sợ sai, sợ trách nhiệm cũng có lý do của họ", ông Hòa nêu quan điểm.
Từ đó, ông Phạm Văn Hòa đề xuất cấp có thẩm quyền nên có cơ chế xử lý cán bộ, doanh nghiệp làm không đúng pháp luật nhưng nếu tự giác khai báo và hoàn trả lại nguồn tiền bất hợp pháp cho nhà nước thì sẽ được bảo vệ bí mật và được hoạt động, công tác bình thường.
Theo ông, điều này để cho số người lỡ đã "nhúng chàm" ăn năn hối cải, thu hồi tối đa tiền ngân sách và cũng là chính sách nhân văn của nhà nước. Ông tin tưởng những người này sẽ làm rất tốt để chuộc lại lỗi lầm của mình thời gian qua.
Đối với những người không tự giác khai báo, theo ông Hòa, nếu phát hiện sau này sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự với mức án cao nhất, không tình tiết giảm nhẹ, sẽ bị xử lý theo quy định hiện hành không miễn trừ.
"Có như thế mọi người sẽ suy nghĩ điều chỉnh hành vi hoạt động của mình, tình hình tham nhũng tiêu cực sẽ giảm, lấy lại niềm tin với dân", ông Hòa nói.
Minh MInh
