Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen được Thứ trưởng Bộ Tài chính Trung Quốc Liêu Mân và Đại sứ Mỹ tại Bắc Kinh Nicholas Burns đón tiếp tại Quảng Châu hôm 3-4. Ảnh: AFP
Đây là lần thứ hai bà Yellen đến Mỹ trong sứ mệnh ổn định quan hệ Mỹ – Trung. Trong chuyến thăm kéo dài một tuần (từ ngày 3 đến ngày 9-4), Bộ trưởng Yellen sẽ gặp Thủ tướng ý Cường, Phó Thủ tướng Hà Lập Phong, cựu Phó Thủ tướng Lưu Hạc, Bộ trưởng Tài chính Lam Phật An, Thống đốc Ngân hàng Nhân dân Trung Hoa (PBoC) Phan Công Thắng và hai thị trưởng của Bắc Kinh và Quảng Đông.
Thế giới cảnh giác với sản phẩm giá rẻ từ Trung Quốc
Mỹ và châu Âu ngày càng cảnh giác với các chính sách thúc đẩy xuất khẩu các sản phẩm công nghiệp giá rẻ, sản xuất dư thừa trong nước ra nước ngoài của Trung Quốc. Dữ liệu chính thức mới nhất của Trung Quốc cho thấy dư nợ cho vay lĩnh vực công nghiệp đã tăng mạnh kể từ tháng 6-2020, đạt 21.830 tỉ nhân dân tệ (3.000 tỉ đô la) vào tháng 12-2023. Con số này đã tăng 28% so với cùng kỳ năm trước đó, theo PBoC.
Washington đã phản đối mạnh mẽ chính sách tài trợ cho các hãng sản xuất pin điện của Trung Quốc. Riêng Liên minh châu Âu (EU) đang xem xét áp dụng thuế chống phá giá đối với xe điện nhập từ Trung Quốc sau khi mở cuộc điều tra Bắc Kinh đã trợ cấp không công bằng cho các hãng xe điện trong nước.
Times nói rằng các tấm pin mặt trời giá rẻ của Trung Quốc tràn ngập châu Âu, khiến người dân một vài nước đã sử dụng các tấm pin làm hàng rào.
Hãng tư vấn rủi ro kinh doanh Eurasia Group có trụ sở tại New York cho rằng bà Yellen dự kiến sẽ gửi thông điệp đến giới lãnh đạo Trung Quốc rằng Mỹ sẵn sàng đưa ra phản ứng chính sách “mạnh mẽ hơn” trước cuộc bầu cử tổng thống vào cuối năm nay. Khi dừng chân ở Alaska trên đường tới Bắc Kinh, bà Yellen nói với phóng viên rằng Mỹ đang thực hiện một số biện pháp giảm thuế trong các lĩnh vực năng lượng sạch và “không muốn loại trừ những phương thức khả thi khác để bảo vệ ngành công nghiệp nội địa”.
“Chúng tôi đang cố gắng nuôi dưỡng các ngành công nghiệp xe điện, panel mặt trời và pin xe điện. Và đây thực sự là tất cả các lĩnh vực mà đầu tư ồ ạt tại Trung Quốc đang tạo ra tình trạng dư thừa công suất”, bà nói. Bà bộ trưởng cũng nhấn mạnh rằng từ Mexico đến châu Âu và Nhật Bản, các quốc gia đang “cảm thấy áp lực lớn” từ các khoản đầu tư của Trung Quốc vào các ngành công nghiệp trọng yếu này.
Rick Waters, giám đốc điều hành bộ phận Trung Quốc tại Eurasia Group, nói rằng: “Yellen sẽ mang đến Trung Quốc thông điệp rằng nước này chiếm 1/3 sản lượng toàn cầu, nhưng chỉ chiếm 1/6 lượng tiêu thụ toàn cầu. Thực tế này có nguy cơ phá vỡ hệ thống thương mại toàn cầu. Các rào cản tiếp cận thị trường của Mỹ sẽ tăng lên ngay cả trước cuộc bầu cử khi Đảng Dân chủ nỗ lực lôi kéo cử tri thuộc các khu vực chịu ảnh hưởng của Cộng Hòa”.
Trung Quốc có đối sách riêng
Hôm 26-3, theo Bloomberg, Trung Quốc đã kiện Mỹ ra Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) đã trợ cấp đến 7.500 đô la cho mỗi xe điện sản xuất tại Mỹ. Đây được xem là một trong những biện pháp trả đũa nặng ký với những cáo buộc của Mỹ và châu Âu.
Trong điện đàm với Tổng thống Joe Biden hôm 2-4 trước chuyến đi của bà Yellen, Chủ tịch Tập Cận Bình cảnh báo rằng Bắc Kinh sẽ không “ngồi nhìn” nếu Washington tiếp tục thực hiện những gì mà ông mô tả là “các biện pháp ngăn chặn sự phát triển thương mại và công nghệ của Trung Quốc”.
Hôm sau, nhắc lại lập trường của ông Tập, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Vương Văn Bân cho rằng sự tăng trưởng xuất khẩu xe điện, pin lithium và pin mặt trời của Trung Quốc trong những năm gần đây phản ánh nhu cầu thị trường toàn cầu trong cuộc chuyển đổi năng lượng xanh. Ông Vương đã cho rằng Mỹ “đang gây hấn” khi cố gắng đàn áp các ngành công nghiệp Trung Quốc.
Bill Bishop, nhà quan sát kỳ cựu về Trung Quốc, đã thận trọng khi nói về những phản ứng của Bắc Kinh trong suốt thời gian Bộ trưởng Yellen thăm Trung Quốc. Ông cho rằng Bắc Kinh có thể đưa ra lập luận rằng các quốc gia phương Tây đã khai phá và phát triển trong nhiều thế kỷ, nhưng khi Trung Quốc chạm đến những lĩnh vực này thì lại thành “vấn đề dư thừa đe dọa cả thế giới”. “Trung Quốc sẽ nói rằng đây chỉ là cái cớ đế một số nước phương Tây làm tiêu cực hóa hình ảnh phát triển và mong muốn hợp tác quốc tế của Trung Quốc”, Bishop lập luận.
Tuy nhiên, cả Bắc Kinh và Washington đều ca ngợi chuyến thăm của Yellen như một phần của hoạt động duy trì liên lạc nhằm duy trì quan hệ song phương ổn định, vốn đã lạnh giá hơn nhiều so với khi ông Tập gặp ông Biden tại California tháng 11-2023.
Theo Nikkei Asia, Bloomberg, Financial Times
Ricky Hồ
