Những triển vọng tươi sáng của kinh tế toàn cầu năm 2024 đã giúp chứng khoán Mỹ phục hồi mạnh mẽ.
Chứng khoán phục hồi nhưng khó khăn còn ở phía trước
Những triển vọng tươi sáng của kinh tế toàn cầu năm 2024 đã giúp chứng khoán Mỹ phục hồi mạnh mẽ trong tháng 11 và tháng 12/2023, đưa năm 2023 trở thành năm tốt nhất đối với chứng khoán toàn cầu kể từ năm 2019. Tuy nhiên, nhược điểm tiềm ẩn là chính sách tiền tệ có tác động chậm.
Một số nhà kinh tế lo ngại việc thắt chặt tiền tệ vào năm 2022 và 2023 sẽ có tác động tiêu cực đến kinh tế trong năm 2024. Vì vậy, vấn đề lớn cho năm 2024 là liệu các ngân hàng trung ương có điều hành chính sách tiền tệ đúng hay không. Họ đã làm đủ để giảm ạm phát mà không khiến nền kinh tế rơi vào suy thoái chưa? Ngoài ra, phải chăng các xung lực lạm phát đã ăn sâu đến mức các ngân hàng trung ương có thể phải thắt chặt một lần nữa trong năm tới?
10 cổ phiếu hàng đầu trong S&P 500 chiếm khoảng 1/3 chỉ số, tỷ lệ cao nhất kể từ thời kỳ bong bóng dotcom năm 2000. Trong top 10 đó, 6 cổ phiếu lớn nhất (Apple, Microsoft, Alphabet, Amazon, Nvidia và Meta) là trong lĩnh vực công nghệ, trong khi công ty ô tô lớn thứ 7 là Tesla lại có nhiều lợi thế nhờ vào chuyên môn công nghệ của mình.
Đối với các nhà đầu tư và người gửi tiền ở Vương quốc Anh, câu trả lời cho những câu hỏi này sẽ rất quan trọng trong việc xác định cách phân bổ danh mục đầu tư tốt nhất và lợi nhuận mà họ có thể kiếm được. Họ nên chọn cổ phiếu làm khoản đầu tư dài hạn tốt nhất hay tận dụng lợi nhuận tốt hơn hiện có trên tài khoản tiền gửi tiết kiệm?
Dòng điện xoay chiều
Một mối lo ngại khác với nhà đầu tư trong năm 2024 là liệu Trung Quốc có đang bắt đầu đánh mất vai trò là động lực của nền kinh tế thế giới hay không; khi quốc gia này chiếm gần một nửa mức tăng trưởng GDP toàn cầu trong 10 năm qua.
Dhaval Joshi, chuyên gia kinh tế của BCA Research lập luận, tài sản nhà ở của Trung Quốc được định giá quá cao. Chính phủ Trung Quốc không thể mạo hiểm để giá nhà giảm, do tác động tiềm tàng đến tài sản của người dân bình thường. Thay vào đó, Joshi cho rằng người Trung Quốc sẽ tìm cách “giảm hoạt động xây dựng và phát triển nhà ở để cân bằng nguồn cung với nhu cầu đang sụt giảm”. Ông nói: “Điều này có ý nghĩa rất lớn đối với nền kinh tế thế giới vì sự bùng nổ cơ sở hạ tầng và xây dựng của Trung Quốc là động lực tăng trưởng chính của thế giới, và động cơ đó sắp mất đi”.
Những lo ngại như vậy giải thích tại sao các nhà kinh tế nhìn chung khá thận trọng về triển vọng của năm 2024. Chẳng hạn, Citibank dự đoán tăng trưởng GDP toàn cầu sẽ chỉ là 1,9% và Deutsche Bank là 2,4%. Những con số như vậy là rất thấp so với tăng trưởng của ba thập kỷ qua. Trong khi đó, kỳ vọng về tăng trưởng của Mỹ nằm trong khoảng 1-2%, khá tốt nhưng không tạo đột phá. Tại Anh, Văn phòng Trách nhiệm Ngân sách dự báo mức tăng GDP khá thấp, chỉ khoảng 0,7% trong năm nay. Tuy nhiên, những dự báo cũng có khả năng không sát thực tế.
Bởi lẽ, tăng trưởng của Mỹ năm 2023 tốt hơn dự kiến. Sức mạnh của thị trường lao động luôn là điều ngạc nhiên ở nhiều nơi trên thế giới. Mặc dù tăng trưởng chậm, tỷ lệ thất nghiệp ở Anh vẫn chỉ là 4,2%, trong khi ở Mỹ tỷ lệ này thậm chí còn thấp hơn, ở mức 3,7%.
Kinh tế Anh phục hồi khiêm tốn nhưng nỗi lo suy thoái vẫn kéo dài.
Tuy nhiên, ngay cả khi tốc độ tăng trưởng tốt hơn dự kiến, thị trường chứng khoán Mỹ vẫn đón nhận khá nhiều tin tốt. Tỷ lệ giá/thu nhập trên S&P 500 là hơn 25, dựa trên thu nhập của năm ngoái; trên tỷ lệ điều chỉnh theo chu kỳ dài hạn, là 31. Sức mạnh định giá đó có được phần lớn nhờ vào lĩnh vực công nghệ, lĩnh vực vẫn được các nhà đầu tư yêu thích.
10 cổ phiếu hàng đầu trong S&P 500 chiếm khoảng 1/3 chỉ số, tỷ lệ cao nhất kể từ thời kỳ bong bóng dotcom năm 2000. Trong top 10 đó, 6 cổ phiếu lớn nhất (Apple, Microsoft, Alphabet, Amazon, Nvidia và Meta) là trong lĩnh vực công nghệ, trong khi công ty ô tô lớn thứ 7 là Tesla lại có nhiều lợi thế nhờ vào chuyên môn công nghệ của mình.
Các công ty công nghệ lớn đã thu hút sự quan tâm từ các cơ quan quản lý và chính trị gia trên các khía cạnh về vị trí độc quyền, sự xâm phạm quyền riêng tư và quyền kiểm soát (hoặc không kiểm soát) quyền tự do ngôn luận trên mạng của họ. Nếu các cơ quan quản lý hoặc các chính trị gia thực thi các hành động, cổ phiếu công nghệ có thể dễ bị giảm giá. Ngay cả khi không có hành động từ phía cơ quan quản lý, cổ phiếu công nghệ vẫn có thể mất đà; ví dụ, doanh số bán hàng của Apple đã giảm trong 4 quý liên tiếp. Ngoài ra, còn có một số vấn đề bất ổn từ khu vực doanh nghiệp của Mỹ.
Chuyên gia Torsten Slok của Apollo Global Management chỉ ra rằng, 40% công ty trong chỉ số Russell 2000 có thu nhập âm. Đây cũng là mức đã thấy trong cuộc khủng hoảng tài chính 2007-08. Ngoài ra, cả các vụ phá sản theo Chương 11 Luật Phá sản của Mỹ và tỷ lệ vỡ nợ đối với trái phiếu doanh nghiệp đều có xu hướng cao hơn, chắc chắn là phản ứng trước việc lãi suất tăng.
Một năm cho cổ phiếu?
Bên cạnh đó, cũng có những dấu hiệu đáng lo ngại ở cấp độ toàn cầu. Theo Ed Yardeni của Yardeni Research, lợi nhuận của các công ty trong chỉ số MSCI World không thay đổi vào năm 2023. Tăng trưởng doanh thu cũng rất chậm, chỉ tăng 1%. Các nhà đầu tư đang hy vọng nhiều hơn vào năm 2024, khi các nhà phân tích dự đoán thu nhập toàn cầu sẽ tăng 10%. Tuy nhiên, các nhà phân tích thường bắt đầu năm mới với tâm trạng lạc quan, chỉ điều chỉnh giảm dự báo khi đối mặt với thực tế nghiệt ngã.
Một mối quan tâm lớn của nhà đầu tư trong năm 2024 là các cuộc bầu cử ở Anh và Mỹ; cộng với những rủi ro địa chính trị có thể xuất hiện trong năm nay bao gồm cả diễn biến từ cuộc xung đột giữa và Ukraine; các vấn đề tại Trung Đông.
Tuy nhiên, nếu FED cắt giảm lãi suất nhiều lần trong năm tới như dự kiến, người tiêu dùng sẽ cảm thấy mọi thứ tốt hơn và có thể vượt qua được cả những bất ổn địa chính trị. Tất cả điều này sẽ hỗ trợ cả thị trường chứng khoán và trái phiếu. Song, cũng không nên quá tự tin.
Bất chấp những lo ngại này, chắc chắn cổ phiếu sẽ có một năm 2024 tốt đẹp; thị trường chứng khoán thường được mô tả là đang “tăng trong nghi ngờ”. Lãi suất giảm nói chung là điều tốt cho cổ phiếu, miễn là chúng không đi kèm với một cuộc suy thoái sâu sắc.
Giá dầu đã giảm mạnh so với mức của năm 2022, khi các nhà đầu tư lo sợ trước cuộc xung đột Nga và . Giá dầu giảm sẽ mang lại sự nhẹ nhõm cho cả người tiêu dùng và doanh nghiệp. Như nhiều người nghi ngờ, nếu tốc độ tăng trưởng của Trung Quốc chậm lại, giá cả hàng hóa nói chung sẽ chịu áp lực và điều đó sẽ giúp giảm lạm phát hơn nữa.
Giá hàng hóa giảm và nền kinh tế Trung Quốc trì trệ không phải là sự kết hợp tuyệt vời đối với các thị trường mới nổi. Tuy nhiên, triển vọng lãi suất của Mỹ thấp hơn vào năm 2024 sẽ cho phép các ngân hàng trung ương ở các nước đang phát triển cắt giảm lãi suất.
Nói tóm lại, triển vọng rất khác nhau ở các thị trường chứng khoán. Nhìn bề ngoài, triển vọng của thị trường trái phiếu chính phủ ở Mỹ và Anh có vẻ rõ ràng hơn so với thị trường chứng khoán. Nếu lạm phát lên đến đỉnh điểm và các ngân hàng trung ương có thể cắt giảm lãi suất thì trái phiếu chính phủ sẽ hoạt động khá tốt.
Một số tin tốt đã được phản ánh vào giá; lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm đã giảm từ 5% trong tháng 10/2023 xuống còn khoảng 3,9% hiện nay. Nếu các nhà đầu tư tin rằng FED có thể duy trì lạm phát ở mức khoảng 2% trong thập kỷ tới, điều đó thể hiện lợi nhuận thực tế khá tích cực.
Ở Anh, lợi suất trái phiếu 10 năm là khoảng 3,7%, nếu Ngân hàng trung ương Anh đáp ứng mục tiêu lạm phát 2%, trái phiếu chính phủ sẽ tạo ra lợi nhuận thực dương./.
Hoàng Lê (theo The Financial Times)
